|
Hovedmeny:
|
Informasjon
Kva tyder stadnamnet Fjone
Fjone er kanskje i slekt med Fjon i Sveio, Hordaland, og
øynamnet Fyn i Danmark. Opphavet er usikkert, og fleire
tolkingsfreistnader har vore lagde fram. Den danske
namnegranskaren John Kousgård Sørensen har tenkt seg at Fyn
siktar til vanskelege vindtilhøve, noko som kunne gjelda for
Fjone òg. ”Vinden har [der] selv om sommeren, stor Magt”,
seier Yngar Nielsen i Reisehaandbok over Norge. Ei
indoeuropeisk rot *peu/*pû ’blåsa, svella (opp)’ kunne då
liggja til grunn. ”Vindomsust” sier Bent Jørgensen om namnet
Fyn i det danske stadnamnleksikonet Stednavneordbog. Av same
opphav reknar ein ordet fjon ’blautt hår, dun’ o.l., dvs.
det som fyk lett.
Botolv Helleland
inl.uio.no
Gravfelt frå jernalderen på Fjonemoen
Gravfeltet består av ni gravhaugar av temmeleg eins
storleik, med ein diameter på 15-20 meter, medan høgda
varierar meir. Fleire av haugane er "plyndra", men når dette
er vart gjort, og kvifor, veit ein ikkje sikkert. Dei
haugane som ikkje er øydelagde på denne måten, har og større
eller mindre "groper" i toppen. Dette kan skuldast
samansøkking av ein konstruksjon inne i haugen. Noko heilt
særskilt med dette gravfeltet er dei små, djupe hola i
vestkanten av nokre av haugane. Ein kan ikkje seie kva dei
tyder, men dei har truleg noko med gravleggings- og
forfedredyrking å gjere. Det same gjeld "fotgrøftene" rundt
haugane, som her er uvanleg markerte. Gravene vart i
jernalderen oftast lagde nær garden, slik at det var kontakt
mellom dei levande og forfedra feira. Einskilde stader i
landet vart det ofra til gravhaugane -t.d. øl, til langt opp
mot vår tid.
Fjellveggmålingar på Fjone
Kvithammeren:
Feltet er ca. 1 m² stort og omfattar 6
måla figurer. Målingane ligg ca. 3 km nord for Fjone.
Fjellet stuper bratt ned i sjøen og feltet er bare
tilgjengeleg frå båt. Hellemålingane viser seg som ein ljos
flekk ca. 4 m over vatnet og er klart synleg. Figurane er
måla med raudfiolett farge, men er delvis utviska eller
øydelagde ved overmåling. To av figurene er stiliserte,
kroppsornea dyr - antakeleg elg. Dessutan finnes ein
skjematisk tegning av ein dansende figur og ein båt med
mannskapsstikar. Dei øvrige linjene er det vanskeleg å tolke
betydningen av. Det største dyret er ca. 30 cm langt.
Litt.: E. Engelstad 1934, G. Hallstöm 1938.
Trontveit:
Feltet ligg ca. 700 m sør for Trontveit.
Figurene ligger like ved vegen og nær vatnet. Det er
identifisert 10 figurar, men fargerestar viser at det må ha
vøri mange fleire. Fargen er nærmest rustraud og temmelig
utvaska. Ein av figurene kan bestemmes som et sterkt
stilisert dyr med kroppsmønster. De øvrige er
timeglassformede dansende mennesker og et nesten ornamentalt
sikksakk-lignende mønster. Ingen av figurene er større enn
50 cm.
Litt.: E. Engelstad 1934, G. Hallstöm 1938.
---
|
|
